Demir Ürünler
-
PASLANMAZ ÇELİK
Paslanmaz çelik, içinde birçok organik ve madeni agresif etkenlerin bulunduğu sulu ortamda korozyona mukavemet gösteren çeliklerdir. Atmosferik etkenlerin korozyonuna mukavemet, bunun özel bir durumudur. Paslanmaz çelik deyimi gazlı veya içinde ateşin bulunduğu ortamda yüksek sıcaklıkta korozyona dayanıklı çelikleri
de kapsar.Paslanmaz çelikler esas itibariyle demir, krom ve çoğu zaman da nikel içeren alaşımlar olup başlıca özelliklerini kroma borçludurlar. Çeliğin içerisindeki kromun koruyucu kabiliyeti, krom ile oksijen arasındaki affiniteden ileri gelmektedir. Kromun miktarı yeter derecede büyük olduğu zaman çeliğin yüzeyinde ince bir oksit tabakası meydana gelir. Bu oksit tabakası yüzeyi aktif olmayan bir hale getirir ve etkilere karşı korur. Korozyona karşı dayanıklılığın gerçekleşebilmesi için, yüzeyin oksijenle temas etmesi şarttır. Yüzeyi koruyan ve tabaka teşekkül eden madde krom oksittir.
Paslanmaz çeliklerin kimyasal yapısında en belirleyici elementler sırasıyla krom, nikel, molibden ve mangandır. Bu elementlerden krom (Cr) ve nikel (Ni) paslanmaz çeliğin ferritik yada östenitik oluşunu belirler.İçerdikleri diğer katkı elementlerine göre değişen ve tamamen östenitik ile tamamen ferritik özellikler aralığında sıralanan dört çeşit paslanmaz çelik türü vardır. Y.P.
Bunlar sırası ile ;
1. Östenitik Paslanmaz Çelikler
2. Ferritik Paslanmaz Çelikler
3. Martenzitik Paslanmaz Çelikler
4. Östenitik- Ferritik (Dubleks) Paslanmaz Çelikler
PASLANMAZ ÇELİK ÇEŞİTLERİ VE KULLANIM ALANLARI
1. 303 Paslanmaz Çelik (1.4304):303 kalite paslanmaz çelik, paslanmaz çeliğin otomatı olarak adlandırılır. 303 paslanmaz çelik, içerdiği sülfür sayesinde işlenebilirliği çok iyi olan bir paslanmaz çelik kalitesidir. Öte yandan, sülfür malzemenin korozyona dayanımını düşürür. Paslanmaz çelik 303 kalitesinde iken malzemenin korozyona dayanımı 304 kalite paslanmaz çeliklere göre daha düşüktür. 303 paslanmaz, öztenitik paslanmazlar grubunda yer alır. Kullanım Alanları: 303 kalite paslanmaz; civata, vida, somun yapımında, şaft millerinde, dişlilerde ve bağlantı elemanlarında sıklıkla kullanılır.
2. 304 Paslanmaz Çelik (1.4301):
304 kalite paslanmaz çelik, paslanmaz çeliğin temel çeşitlerinden biri olup, en yaygın kullanılanıdır. 304 paslanmaz çelik; kimyasal bileşiminin, mekanik özelliğinin, kaynak yapılabilirliğinin ve korozyon-oksidayson direncinin fiyatına oranla çok iyi olması sebebiyle tercih edilir. Paslanmaz çelik 304 kalitesinde olduğunda malzemenin korozyona dayanımı 303 kalite paslanmaz çeliklere oranla daha yüksektir. 304 paslanmazların düşük sıcaklıklardaki özellikleri ve işleme sertleştirmesine verdiği tepki mükemmele yakındır. 304 kalite paslanmaz öztenitik paslanmazlar grubuna girmektedir. 304 Paslanmaz Çelik Kullanım Alanları: En yaygın paslanmaz çelik kalitelerinden biri olan 304 paslanmaz çelik; kimya, petrokimya, ev aletleri, endüstriyel mutfaklar, otomotiv yan sanayi, gıda sanayin ve buna benzer çeşitli alanlarda sıkça kullanılır.
3. 304L Paslanmaz Çelik (1.4307):304L kalite paslanmaz çelik, 304 kalite paslanmaz çeliğin daha az karbon içeren versiyonudur. Öte yandan 304L kalite paslanmaz çelikler, 304 kalite paslanmaz çeliğe göre daha fazla nikel içermektedir. İşlenebilirliği ise 304’e göre biraz daha zordur. Ayrıca 304L kalite paslanmaz çeliklerin mekanik özellikleri, 304 kalite paslanmaz çeliğe göre biraz daha düşüktür. 304L (1.4307) kalite paslanmaz çelik, Ostenitik paslanmazlar grubuna girmektedir. Kullanım Alanları: 304L kalite paslanmaz çelik; kimya, petrokimya, ev aletleri, endüstriyel mutfaklar, otomotiv yan sanayi ve gıda sanayinde kullanılır.
4. 316 Paslanmaz Çelik (1.4401):
316 paslanmaz çelik, 304 kalite paslanmaz çeliğin içerisine molibden ve daha fazla nikel eklenerek elde edilen bir paslanmaz çelik kalitesidir. Bu içerik sayesinde 316 kalite paslanmaz çeliklerin korozyona dayanımı sert koşullu ortamlarda dahi (deniz suyu, asidik sıvılar vs.) çok iyidir. Ayrıca 316 kalite paslanmazların kopma dayanımı (ultimate strength), 304 kalite paslanmazlara oranla çok daha yüksektir. Firmamızda 316 kalite paslanmaz çelik malzemeler çubuk, altıköşe, lama ve kare şekillerinde ve aşağıdaki malzeme listesinde yer alan çeşitli kalınlıklarda bulunur. 316 paslanmaz, 1.4401 kalite paslanmaz çelik olarak da adlandırılır. 316 Paslanmaz Çelik Kullanım Alanları 316 paslanmaz çelik grubunun kullanım alanı malzemenin yüksek kalitede olması sebebiyle çok geniştir. Örneğin, aşındıran sıvıların tanklarında ve saklama kazanlarında, kimya ve petrokimya endüstrisinde, buhar kazanlarında, boya endüstrisinde, gıda tesislerinde ve madencilikte sıklıkla 316 (1.4401) kalite ve türevindeki kalitelerde paslanmaz çelik malzemeler kullanılması tavsiye edilir.
5. 316L Paslanmaz Çelik (1.4404):
316 kalite paslanmaz çelik, 304 kalite paslanmaz çeliğin içerisine molibdenve daha fazla nikel eklenerek elde edilen bir malzeme kalitesidir. 316 paslanmaz çelik malzemelerin korozyona dayanımı kimyasal içeriği sayesinde sert koşullu ortamlarda (deniz suyu, asidik sıvılar vs.) dahi çok iyidir. Ayrıca 316 kalite malzemelerin kopma dayanımı (ultimate strength), 304 kalite malzemelere oranla çok daha yüksektir. Parçalar kaynakla birleştirilecekse, o kısımlar ısınmadan ötürü korozyon riskiyle karşı karşıya kalırlar. Böyle durumlardan kaçınmak için, daha az karbon içerikli olan 316L (1.4404) kalite paslanmaz çelik malzeme kullanılmalıdır. 316L kalite paslanmaz çelik ise 316 kalite paslanmaz çelik ile kimyasal içeriği açısından benzeşse de daha düşük oranda karbon içermektedir. Dolayısıyla 316L paslanmaz çelik kalın kesitlerde de kaynak sonrası tavlama gerektirmez.
6. 316Ti Paslanmaz Çelik (1.4571):316 kalite paslanmaz çelik, 304 kalite paslanmaz çeliğin içerisine molibdenve daha fazla nikel eklenerek elde edilen bir malzeme kalitesidir. Bu içerik sayesinde 316 kalite malzemelerin korozyona dayanımı sert koşullu ortamlarda dahi (deniz suyu, asidik sıvılar vs.) çok iyidir. Ayrıca 316 kalite malzemelerin kopma dayanımı (ultimate strength), 304 kalite malzemelere oranla çok daha yüksektir. 316Ti ise, 316 kalite paslanmaz çeliğin içerisine titanyum eklenmiş halidir. Eğer malzeme 550 - 800°C arası yüksek sıcaklığa uzun süre maruz kalacaksa, 316Ti (1.4571) kalite paslanmaz çelik kullanılmalıdır. 316Ti paslanmazlar düşük miktarda titanyum içerirler. Bu oran ise genellikle % 0.5 kadardır. 316Ti kalite paslanmaz çeliklerin yüksek sıcaklıklardaki dayanım süresi 304 veya 316 paslanmaz çelik kalitelerine oranla daha uzundur. 316 kalite paslanmaz çelik grubunun kullanım alanı malzemenin kaliteli olmasısebebiyle çok geniştir. Örneğin; aşındıran sıvıların tanklarında ve saklama kazanlarında, kimya ve petrokimya endüstrisinde, buhar kazanlarında, boya endüstrisinde, gıda tesislerinde ve madencilikte sıklıkla 316 kalite ve türevindeki kalitelerde paslanmaz çelik malzemeler kullanılır.
7. 420 Paslanmaz Çelik (1.4021):420 kalite paslanmaz çeliklerin gerilime dayanımı yüksektir. Ayrıca normal şartlar altında bu malzeme, iyi bir korozyon direncine sahiptir. 420 martensitik paslanmaz çelikler grubuna girmektedir. Tavlanmış haliyle işenebilirliği gayet iyidir. Kullanım Alanları: 420 kalite paslanmaz çelik genellikle makine endüstrisinde, petrol ve petro kimya endüstrilerinde, gıda ve gıda üretim tesislerinde, dekorasyonlarda, ulaşımda, saftlarda, pistonlarda ve valflerde sıklıkla kullanılır.
8. 430 Paslanmaz Çelik (1.4016):430 kalite paslanmaz çelik özellikleri bakımından ferretik sınıfına giren, düşük karbonlu ve krom içerikli bir paslanmaz çelik kalitesidir. 430 paslanmaz malzemelerin kaynak yapılabilirliği sınırlıdır. Öte yandan 430 paslanmaz çelikler nikel ve molybden içermedikleri için 300 serisi paslanmaz çeliklere oranla fiyat açısından daha uygunlardır. Bu kalitedeki paslanmazlar kullanıldığı malzemelerde iyi bir yüzey görünümü sağlarlar. 430 kalite paslanmaz çelik malzemeler Nikel içermediği için mıknatıslanma yapabilir. 430 kalite paslanmaz çelik 1.4016 paslanmaz çelik olarak da adlandırılmaktadır. Kullanım Alanları: 430 paslanmaz çelik çubuk ve bu kaliteden üretilen malzemelerin kullanımı son dönemlerde dünyada ve Türkiye'de hızlı bir biçimde artış göstermektedir. Bu kalitedeki malzemelerin hareketli parçalarda ve çarpışmanın olduğu parçalarda kullanılması tavsiye edilmemektedir. 430 paslanmaz çubuk çeşitli şekillerde işlenerek dekoratif amaçlı yapılarda, otomativ endüstirisinde, yıkama makinelerinde, parlak yüzey istenen uygulamalarda, ev gereçlerinde ve mutfak eşyalarında kullanılmaktadır. Özellikle bulaşık makinelerinde ve buzdolaplarında sıklıkla 430 kalite malzemeler kullanılmaktadır.
9. 430F Paslanmaz Çelik (1.4105):
430F kalite malzeme sülfür içermektedir. Bu sayede 430F kalite malzemenin işlenebilirliği, 430 kalite malzemeye göre daha iyidir. Fakat sülfür azda olsa malzemenin korozyon resistansını düşürür. Kullanım Alanları: 430F kalite malzeme genelde ulaşım araçlarında, elektronik ekipmanlarda, gıda ve gıda üretim tesislerinde, dekorasyonlarda kullanılmaktadır.
10. 431 Paslanmaz Çelik (1.4057):431 paslanmaz çelik hem krom hem de nikel içeren bir paslanmaz çelik kalitesidir. 431 kalite paslanmaz çelik ısıl işlemle birlikte kopmaya karşı direnci çok yüksek hale getirilebilen bir paslanmaz çelik türüdür. Isıyı iyi iletir ve polisaj için uygun bir malzemedir. 431 kalite malzemeler sıcak ortamda bile iyi bir yüzey yapısına sahiptir. 431 kalite paslanmaz çelik 1.4057 kalite paslanmaz çelik olarak da adlandırılmaktadır. 431 Paslanmaz Çelik Kullanım Alanları: 431 kalite paslanmaz çelikler civata ve somun yapımında, pervane şaftlarında, pompa şaftlarında, mikser çubuklarında, marin teçhizatlarında ve laboratuvar ekipmanlarında kullanılmaktadır.
11. 630 Paslanmaz Çelik (1.4542):630 (1.4542) paslanmaz çelik ülkemizde ve dünyada gün geçtikçe daha fazla kullanılmaya başlanan yaşlandırmayla veya bir başka deyişle çökeltiyle sertleştirilmiş paslanmazlar grubuna giren, krom ve nikel içeren ve östenitik ve martensitik paslanmaz sınıflarının bir sentezi sayılabilecek bir paslanmaz çelik kalitesidir. 630 kalite paslanmaz çelik ve bu gruba giren diğer kalitedeki paslanmaz çelikler diğer kalitelere göre çeşitli faydalar sağlayabilmektedir. Bunların en önemlilerinden biri şudur: bu gruba giren paslanmaz çelikler hem östenitik paslanmazlar ölçüsünde korozyon dayanımı gösterir hem de martensitik paslanmazlar gibi ısıl işlem yoluyla ileri derecede direnç kazanma özelliğini kendilerinde barındırırlar. Bu paslanmaz grubunun içinde en yoğun kullanılan kalite (adını içerdiği % 17 oranında krom ve % 4 oranında nikelden alan) 17-4 PH'dır. Kullanım Alanları: 630 kalite paslanmaz çelik, yüksek mekanik dayanımı, yüksek sertliği ve iyi fiyat-performans oranına sahip olduğu için, dünyada hızla kullanımı yaygınlaşan bir çelik cinsidir. 630 kalite paslanmaz, pompa ve vana şaftlarında, mutfak aletlerinde, petro-kimya endüstrisinde, kimyasal tesislerde ve paslanmaz çelik dekorasyon malzemeleri olan yerlerde sıklıkla kullanılır.
12. Dubleks Paslanmaz Çelik (1.4462):Dubleks paslanmaz çelik (1.4462 ya da 4462 paslanmaz çelik), aşırı derecede korozyona karşı dayanıklı bir paslanmaz çelik kalitesidir. 4462 kalitesindeki bu paslanmazlar 304 ve 316 kalite malzemelere oranla paslanmaya karşı daha yüksek bir direnç gösterip, kimyasal olarak hem östenitik hem de ferretik paslanmaz çelik özellikleri taşırlar. Bu kalitedeki paslanmaz ferretik paslanmaz çeliklere göre daha sert olup, östenitik malzemelere göre ise kopmaya karşı iki kat daha dirençlidirler. Ülkemizde bu paslanmaz çelik kalitesi yerine göre (İngilizce ismiyle) "duplex paslanmaz" olarak da anılmaktadır. Kullanım Alanları: Dubleks paslanmaz Türkiye'de ve dünyada son zamanlarda kullanımı büyük bir artış gösteren bir paslanmaz çelik kalitesidir. Dubleks paslanmaz çelik, 304 ve 316 kalite paslanmaz çeliklere benzer özellikler göstermesinin yanı sıra, dayanıklılık değerleri (akma, kopma ve burulma) oldukça yüksek seviyede olduğu için sağlamlığın ve hafifliğin gerek duyulduğu birçok alanda kullanılmaya başlanmıştır. Bu paslanmaz çelik kalitesi diğer kalitelere oranla kilogram başı maliyet açısından daha yüksek olsa bile daha ince malzemelerde bile yüksek dayanıklılık seviyesine ulaşabildiği için fiyat/performans açısından öne çıkan bir üründür. Sağlamlık, esneklik ve dayanıklılık gerektiren alanlarda sıklıkla kullanılan bu kalite, pompa millerinde, tekne şaftlarında, pervane yapımında, özel hidroelektrik santrallerinde, gıda sektöründe, kimya sektöründe ve makine üretiminde kullanılmaktadır. Dubleks paslanmaz, östenetik paslanmaz çelikler kadar esnek olmanın yanında oldukça yüksek derecede mekanik dayanıma ve korozyon direncine sahiptir. Bu sebepler dolayısıyla kalitenin, hafifliğin, sağlamlılığın arandığı her yerde bu kalite paslanmaz çelik malzemelerin kullanılması tavsiye edilmektedir. )
PASLANMAZ ÇELİK ÜRÜNLERİNİN BAKIM VE TEMİZLİĞİ
Genellikle paslanmaz çelik yüzeyi iyi durumda tutmaya yardımcı olmak için belirli aralıklarda temizleme tavsiye edilir. Yağmur suyu, doğal bir temizleyici sayılsa da sıcak iklimlerde, çeliğin yüzeyinde toz ve kir birikmesini kaldırmak için hafif bir deterjan veya sabunlu su kullanmak gerekli olabilir.
Temizleme işlemi, yüzeyi yabancı maddelerden arındırma işlemidir. Düzenli temizleme ve bakım ile paslanmaz çelikler görünümlerini uzun süre koruyabilirler.
Yüzeydeki toz, kurumuş lekeler, kalıntılar ile benzeri kirlilik yaratan artıklar ıslak bir bez ile temizlenmelidir. Temizleme işleminden sonra yüzey tamamen kurulanmalıdır.
Temizleme suyu kireçli ise yüzeyde leke bırakabilir. Bunun için temizleme sırasında sert tanecikli ve lifli yapıda olmayan bir bez kullanılması yeterlidir.
Paslanmaz malzemenin yüzeyinde kalan parmak izi için de cam yüzeyleri temizlemek için kullanılan sıvı temizleyicilerden faydalanılabilir.
Temizleme için özellikle tuz ruhu ve çamaşır suyu gibi klor içeren kimyasalların kullanımından özellikle kaçınılmalıdır.
Paslanmaz Çelik Boru Ölçüleri
DIN ANSI B 36.19 BORU NORMU DN INCH MM MM SCH 5 SCH 10 SCH 40 SCH 80 SCH XS SCH XXS 6 1/8" Ø 10,2 Ø 10,29 .. 1,24 1,73 2,41 2,41 .. 8 1/4" Ø 13,5 Ø 13,72 .. 1,65 2,24 3,02 3,02 .. 10 3/8" Ø 17,2 Ø 17,15 .. 1,65 2,31 3,20 3,20 .. 15 1/2" Ø 21,3 Ø 21,34 1,65 2,11 2,77 3,73 3,73 7,47 20 3/4" Ø 26,9 Ø 26,67 1,65 2,11 2,87 3,91 3,91 7,82 25 1" Ø 33,7 Ø 33,4 1,65 2,77 3,38 4,55 4,55 9,09 32 11/4" Ø 42,4 Ø 42,16 1,65 2,77 3,56 4,85 4,85 9,70 40 11/2" Ø 48,3 Ø 48,26 1,65 2,77 3,68 5,08 5,08 10,15 50 2" Ø 60,3 Ø 60,33 1,65 2,77 3,91 5,54 5,54 11,07 65 21/2" Ø 76,1 Ø 73,03 2,11 3,05 5,16 7,01 7,01 14,02 80 3" Ø 88,9 Ø 88,9 2,11 3,05 5,49 7,62 7,62 15,24 .. 3 1/2" .. Ø 101,6 2,11 3,05 5,74 8,08 8,08 .. 100 4" Ø 114,3 Ø 114,3 2,11 3,05 6,02 8,56 8,56 17,12 125 5" Ø 139,7 Ø 141,3 2,77 3,40 6,55 9,52 9,52 19,05 150 6" Ø 168,3 Ø 168,28 2,77 3,40 7,11 10,97 10,97 21,95 175 7" Ø 193,7 .. .. .. .. .. .. .. 200 8" Ø 219,1 Ø 219,08 2,77 3,76 8,18 12,70 12,70 22,23 250 10" Ø 273 Ø 273,05 3,4 4,19 9,27 12,70 12,70 25,40 300 12" Ø 323,9 Ø 323,85 3,96 4,57 9,52 12,70 12,70 25,40 350 14" Ø 355,6 Ø 355,6 3,98 4,78 9,52 12,70 12,70 400 16" Ø 406,4 Ø 406,4 4,19 4,78 9,52 12,70 12,70 450 18" Ø 457,2 Ø 457,2 4,19 4,78 9,52 12,70 12,70 500 20" Ø 508 Ø 508 4,77 5,53 9,52 12,70 12,70 .. 22" .. Ø 558,8 4,77 5,53 9,52 12,70 12,70 600 24" Ø 609,6 Ø 609,6 4,77 6,35 9,52 12,70 12,70 .. 26" .. Ø 660,4 .. .. 9,52 12,70 12,70 700 28" Ø 711,2 Ø 711,2 .. .. 9,52 12,70 12,70 .. 30" .. Ø 762 6,35 7,92 9,52 12,70 12,70 800 32" Ø 812,8 Ø 812,8 .. .. 9,52 12,70 12,70 .. 34" .. Ø 863,6 .. .. 9,52 12,70 12,70 900 36" Ø 914,4 Ø 914 .. .. 9,52 12,70 12,70 1000 40" Ø 1016 Ø 1016 .. .. .. 12,70 12,70
